Hititler, MÖ 1600 - 1200 yılları arasında Anadolu'da güçlü bir imparatorluk kurmuş olan bir uygarlıktır. Hitit İmparatorluğu, başkenti Hattuşaş olan, günümüzde Çorum ilinin Boğazkale ilçesi yakınlarında yer alan bir medeniyettir. Hititler, hem askeri güçleri hem de kültürel başarılarıyla dikkat çekmişlerdir.
Hititlerin Kökeni ve Yükselişi
Hititlerin kökeni tam olarak bilinmemekle birlikte, Hint-Avrupa dil ailesine mensup oldukları düşünülmektedir. Hititler, MÖ 1700'lerde Anadolu'ya göç etmiş ve burada yerleşik bir hayat sürmeye başlamışlardır. Başlangıçta küçük bir krallık olarak varlık gösteren Hititler, zamanla çevrelerindeki diğer küçük krallıkları ve şehir devletlerini fethederek büyük bir imparatorluk haline gelmişlerdir.
Hitit İmparatorluğu'nun Dönemleri
Hitit tarihi genellikle üç ana döneme ayrılır:
Eski Hitit Krallığı (MÖ 1700 - 1500): Bu dönemde Hititler, Anadolu'nun merkezinde küçük bir krallık olarak varlık göstermiştir. Kral I. Hattuşili döneminde başkent Hattuşaş kurulmuş ve genişleme politikaları başlamıştır.
Yeni Hitit Krallığı (MÖ 1500-1200): Bu dönem, Hitit İmparatorluğu'nun en güçlü dönemidir. II. Murşili ve I. Şuppiluliuma gibi güçlü krallar, imparatorluğun sınırlarını genişletmiş ve Mısır, Babil gibi güçlü devletlerle rekabet etmişlerdir. Kadeş Savaşı (MÖ 1274), Hititler ile Mısırlılar arasındaki en bilinen çatışmalardan biridir.
Geç Hitit Krallıkları (MÖ 1200 sonrası): Hitit İmparatorluğu'nun yıkılmasından sonra, Hititler küçük şehir devletleri halinde varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Hitit Kültürü ve Din
Hititler, çok tanrılı bir dine sahiptiler ve tanrılarına büyük saygı gösterirlerdi. Tanrıların çoğu, doğa olayları ve hayvanlarla ilişkilendirilirdi. Hitit dininde en önemli tanrılar, fırtına tanrısı Teşup ve güneş tanrıçası Arinna'ydı. Ayrıca, Hititler geniş bir panteona sahip olup, fethettikleri bölgelerin tanrılarını da kendi panteonlarına eklemişlerdir.
Hitit yazısı, çivi yazısı ve hiyeroglif yazı olmak üzere iki ana yazı sistemine dayanıyordu. Çivi yazısı genellikle resmi ve ticari belgelerde kullanılırken, hiyeroglif yazı daha çok anıtsal yapılar ve mühürlerde tercih edilmiştir.
Hitit Mirası
Hititler, hukuk, diplomasi ve sanat alanlarında önemli katkılarda bulunmuşlardır. En bilinen eserlerinden biri, Hitit-Mısır arasında yapılan Kadeş Antlaşması'dır. Bu antlaşma, tarihte bilinen ilk yazılı barış antlaşmalarından biridir ve İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.
Hitit İmparatorluğu'nun yıkılışının ardından Hitit kültürü, Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde varlığını sürdürmüştür. Bugün, Hititler hakkında en önemli bilgileri Hattuşaş'ta yapılan arkeolojik kazılar ve elde edilen yazılı belgelerden öğrenmekteyiz.
Kaynaklar:
Bryce, Trevor. "The Kingdom of the Hittites." Oxford University Press, 2005.
Collins, Billie Jean. "The Hittites and Their World." Society of Biblical Literature, 2007.
Güterbock, Hans Gustav. "Hittite Myths." Society of Biblical Literature, 1998.
Hititlerin en önemli eserlerinden bir kaç örnek:
1. Yazılıkaya
Yazılıkaya, Hitit İmparatorluğu'nun en önemli kutsal alanlarından biridir. Hattuşaş'ın yakınlarında bulunan bu açık hava tapınağı, Hitit tanrılarının kaya üzerine oyulmuş kabartmaları ile ünlüdür. Bu kabartmalar, Hitit panteonunun tanrı ve tanrıçalarını tasvir eder ve ritüel törenlerin gerçekleştirildiği yer olarak kullanılmıştır.
2. Boğazköy Tabletleri
Hattuşaş'ta yapılan kazılarda ortaya çıkarılan Boğazköy Tabletleri, Hitit İmparatorluğu'nun yönetim, hukuk, din ve günlük yaşamına dair önemli bilgiler sunar. Bu tabletler arasında Kadeş Antlaşması'nın metni de bulunmaktadır. Bu antlaşma, MÖ 1274 yılında Hititler ile Mısırlılar arasında yapılan ve tarihin bilinen ilk yazılı barış antlaşmalarından biridir.
3. Sfenksli Kapı
Alacahöyük'te bulunan Sfenksli Kapı, Hitit İmparatorluğu'nun mimari başarısını gösteren önemli bir eserdir. Kapı, iki büyük sfenks heykeli ile süslenmiştir. Bu heykeller, Hititlerin sanat ve heykelcilik alanındaki ustalığını yansıtır.
4. İvriz Kaya Kabartması
Hitit sonrası Geç Hitit Dönemi'ne ait olan İvriz Kaya Kabartması, Tarhunza adlı bir tanrıyı ve Kral Warpalawas'ı tasvir eden bir kaya kabartmasıdır. Bu kabartma, Konya'nın Ereğli ilçesinde yer alır ve Geç Hitit sanatının önemli örneklerinden biridir.
5. Büyük Kral Kapısı
Hattuşaş'ta yer alan Büyük Kral Kapısı, Hitit İmparatorluğu'nun başkentinin giriş kapılarından biridir. Kapının üzerinde, koruyucu olarak tasvir edilen büyük bir aslan heykeli bulunmaktadır. Aslan heykelleri, Hitit sanatında güç ve koruma sembolü olarak sıkça kullanılmıştır.
6. Hattuşaş Sarayı ve Tapınakları
Hattuşaş'ta bulunan saray ve tapınak kompleksleri, Hitit mimarisinin ve şehir planlamasının önemli örneklerindendir. Bu yapılar, Hitit krallarının gücünü ve dini merkezlerin önemini yansıtır.
Wir benötigen Ihre Zustimmung zum Laden der Übersetzungen
Wir nutzen einen Drittanbieter-Service, um den Inhalt der Website zu übersetzen, der möglicherweise Daten über Ihre Aktivitäten sammelt. Bitte überprüfen Sie die Details in der Datenschutzerklärung und akzeptieren Sie den Dienst, um die Übersetzungen zu sehen.